Cofnodion Urdd Gobaith Cymru, yn cynnwys papurau gweinyddol, yn eu plith adroddiadau a gohebiaeth, 1931-1990; cofnodion Pwyllgor, is-bwyllgorau a phaneli yr Urdd, 1939-1995, cofnodion ariannol, 1931-1996l, papurau yn ymwneud â theithiau tramor a drefnwyd gan Urdd Gobaith Cymru a Negeseuon Heddwch ac Ewyllys Da, 1931-1984; cofnodion, dogfennaeth ariannol ac arall perthynol i Gronfa Goffa O.M. Edwards, 1928-1976; papurau yn ymwneud â changhennau (adrannau ac aelwydydd), 1938-1960; gohebiaeth a phapurau yn ymwneud â chyrsiau a drefnwyd gan yr Urdd,1948-1965, a phapurau eraill yn ymwneud â'r cylchgronau, 1948-1990; trefniadau ar gyfer gwahanol wyliau, 1936-1995; cofnodion gweinyddol ac ariannol yn ymwneud â'r gwersylloedd yn Llangrannog a Glanllyn,1940-1995; deunydd printiedig, 1932-1963; llythyrau at O.M. Edwards, 1910-1920; cofnodion yn ymwneud â'r Cyngor, 1972-1991, a Chwmni yr Urdd, 1972-1989; cofnodion yn ymwneud ag aelodau staff, 1975-1995; gohebiaeth a thaflenni yn ymwneud ag Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd,1930-1965; papurau yn ymwneud â Maes yr Eisteddfod, 1972-1985, seremonïau yr Eisteddfod, 1952-1982, sioeau'r theatr, 1981-1991, a chystadlaethau; a chofnodion yn ymwneud â threfnu pob un o'r Eisteddfodau Cenedlaethol, 1946-1996 = Records of Urdd Gobaith Cymru, comrpising general administrative papers, including reports and correspondence, 1931-1990; records of Urdd Committee, sub-committees and panels, 1939-1995; financial records, 1931-1996; papers relating to overseas trips organized by Urdd Gobaith Cymru and international meetings, 1931-1962; papers relating to the Messages of Peace and Goodwill, 1931-1984; minutes, financial and other records of the O. M. Edwards Memorial Fund, 1928-1976; papers relating to the Welsh School, Aberystwyth, 1939-1952; papers relating to branches (adrannau and aelwydydd), 1938-1960; correspondence and papers relating to courses organized by the Urdd, 1948-1965; papers relating to the annual conferences to discuss the Urdd's magazines, 1952-1973, and other pars relating to the magazines, 1948-1990; arrangements regarding various festivals, 1936-1995; administrative and financial records relating to the camps at Llangrannog and Glanllyn, 1940-1995; printed material, 1932-1963; letters addressed to O. M. Edwards, 1910-1920; records relating to the Council, 1972-1991, and Cwmni'r Urdd, 1972-1989; records relating to staff members, 1975-1995; correspondence and literature relating to the Urdd National Eisteddfod, 1930-1965; papers relating to the Eisteddfod Maes, 1972-1985, Eisteddfod ceremonies, 1952-1982, theatre shows, 1981-1991, and competitions; and records relating to the organisation of individual National Eisteddfodau, 1946-1996.

Dyddiadur Susannah Thomas, Ysgol Dr Williams, Dolgellau, sy'n cynnwys nifer o ffotograffau a chardiau post, yn cofnodi taith i Geneva a Llundain ym 1931.
Casgliad o fathodynnau yn ymwneud â'r Urdd a gasglwyd ynghyd gan y rhoddwr; Medi 2019.
Saith o gardiau post a anfonwyd o wersylloedd Llangrannog a Glanllyn rhwng 1971 a 1982, ynghyd a thocyn aelodaeth yr Urdd 1973-74; Hydref 2019.
Dwy sgript, sef ‘Pasiant yn seiliedig ar hanes Aberystwyth’, a luniwyd gan J. R. Evans, Urdd Gobaith Cymru Cylch Aberystwyth, a 'Pantomein Siarli Main (The student prince)’, ar gyfer Gwersyll Nadolig Pantyfedwen 1967-8; Chwefror 2025.

Cofnodion Urdd Gobaith Cymru, Rhanbarth Ceredigion,1965-1997, yn cynnwys cofnodion pwyllgorau, 1965-1995; gohebiaeth, 1979-1995; adroddiadau a deunydd printiedig, 1975-1993; a phapurau amrywiol, 1983-1995 = Records of Urdd Gobaith Cymru, Rhanbarth Ceredigion, 1965-1997, comprising committee minutes, 1965-1995; correspondence, 1979-1995; reports and printed material, 1975-1993; and miscellaneous papers, 1983-1995.

Papurau Cymdeithas Telynau Cymru, 1961-1987, yn cynnwys cofnodion y pwyllgor gwaith, 1963=1982; cofnodion pwyllgor Gweithdy'r Delyn, 1961-1983; rhestri aelodaeth, 1967-1981; adroddiadau blynyddol,1967-1980; papurau ariannol, 1966-1983; gohebiaeth gyffredinol,1968=1981, a gohebiaeth ynglŷn â diddymu'r Gymdeithas, 1981-1987, a lluniau o Rali Byd y Delyn, 1977 = Papers of Cymdeithas Telynau Cymru, 1961-1987, including executive committee minutes, 1963-1982; Harp Workshop committee minutes, 1961-1963; membership lists, 1967-1981; annual reports, 1967-1980; financial papers, 1966-1983; general correspondence, 1968-1981, and correspondence concerning the dissolution of the society, 1981-1987; and pictures from Rali Byd y Delyn, 1977.

Papurau Pwyllgor Ymgyrch Ysgol Gynradd Gymraeg Penmaen-mawr,1964-1968, yn ymwneud â sefydlu ysgol feithrin Gymraeg a'r ymgyrch dros ysgol gynradd Gymraeg, yn cynnwys cofnodion,1964-1968, copi o'r cyfansoddiad, gohebiaeth gyffredinol,1964-1967, a gohebiaeth gyda'r awdurdod lleol, sefydliadau rhieni ac athrawon Cymru, ac Aelodau Seneddol, 1964-1967 = Papers of the Penmaenmawr Welsh Primary School Campaign Committee, 1964-1968, relating to the establishment of a Welsh nursery school and the campaign for a Welsh primary school, comprising minutes, 1964-1968, a copy of the constitution, general correspondence, 1964-1967, and correspondence with the local authority, Welsh parents' and teachers' organisations, and Members of Parliament, 1964-1967.

Llyfr yn nodi'r cymerwyr, y nifer o leoedd a osodwyd, y rhent yn chwarterol ac yna'r cyfanswm.

Cofnodion Pwyllgor Gŵyl Undeb Dirwestol Dyffryn Taf, 1929-1020, yn cynnwys cyfrifon ariannol, rhaglenni yr ŵyl, a phapurau eraill yn ymwneud â'r Gymanfa Ddirwestol = Records of the Dyffryn Taf Temperance Union, Festival Committee, 1929-1949, comprising financial accounts, festival programmes, and other papers relating to the Gymanfa Ddirwestol.

Hanes Eglwys Bethel (B), Rhosybol, 1841-2002, Eglwys Sardis, Dulas, (dathlu canmlwyddiant a hanner, 1983) gan y rhoddwr; ac Eglwys Bethania, Llaneilian (allan o'r Greal).

Mae'r ffeil yn cynnwys rhestri llawysgrif a phrintiedig o reolau yn ymwneud â gosodiad yr eisteddleoedd.

Mae'r ffeil yn cynnwys cyfrifon yr eisteddleoedd, 1881-1945, lle cofnodir enw a chyfeiriad y cymerwyr, y rhent a'r taliadau.

Mae'r gyfres yn cynnwys llyfr ardreth eisteddleoedd yr Eglwys, 1950-1981.

Mae'r gyfres yn cynnwys cofrestri pwrpasol sydd yn rhestru cymerwyr seddau, eu cyfeiriad, y nifer o leoedd, y pris chwarterol a'r symiau a dderbyniwyd.

Papurau, 1831, 1838 a 1926-1927, yn ymwneud â Chapel yr Annibynwyr, Rhuthun, a Chymdeithas Gymraeg Rhuthun a'r Cylch. = Papers, 1831, 1838 and 1936-1927, relating to the Congregational Chapel, Ruthin, and the Ruthin and District Welsh Society.
Maent yn cynnwys nodiadau o bregeth, 1831, gan y Parch. William Williams, y Wern (ff. 1-2); llythyr, 1838, yn gwahodd y Parch. Richard Jones, Aberhosan, i ddod yn weinidog ar Gapel yr Annibynwyr, Heol y Ffynnon, Rhuthun (ff. 3-4); a derbyniadau a thaliadau, 1926-1927, Cymdeithas Gymraeg Rhuthun a'r Cylch (f. 5). = The papers consist of notes on a sermon, 1831, by the Rev. William Williams, Wern (ff. 1-2); a letter, 1838, inviting the Rev. Richard Jones, Aberhosan, to become minister of the Congregational Chapel, Well Street, Ruthin (ff. 3-4); and receipts and payments, 1926-1927, of the Ruthin and District Welsh Society (f. 5).

Llyfr tonau, [1851x1858], o eiddo Edward Davies, Bryn Morfydd, Y Rhyl, yn cynnwys anthemau a salm-donau yn bennaf. = Tune book, [1851x1858], belonging to Edward Davies, Bryn Morfydd, Rhyl, containing mainly anthems and psalm-tunes.

Mae'r casgliad yn cynnwys cyfriflyfrau, 1896-1970; adroddiadau y capel, 1964-1969; gohebiaeth, 1932-1950, yn ymwneud â phrynu rhydd-ddaliad y capel oddi wrth stad Plas Machynlleth, ynghyd â chatalog gwerthiant perthynol; ac amrywiol bethau, 1897-1968 = The collection comprises account books, 1896-1970; chapel reports, 1964-1969; correspondence, 1932-1950, relating to the purchase of the freehold of the chapel from the Plas Machynlleth estate, together with a related sale catalogue; and miscellanea, 1897-1968.

Llythyrau, 1917-1966, oddi wrth D. J. Williams at ei chwaer, ynghyd â cherdd a ysgrifennwyd iddi yn 1916, llythyrau at W. Anthony Davies ('Llygad Llwchwr'), 1948-1957, ac at y wasg, [1931]-[1966].

Papurau, [1936]-1970, yn deillio'n bennaf o'r cyfnod pan oedd Norah Isaac yn Brifathrawes Yr Ysgol Gymraeg, Aberystwyth, 1939-1949, gan gynnwys rhai'n ymwneud â'r gwersi a gweithgareddau allgyrsiol.

Papurau, 1924-1926, a gasglwyd gan y Parch. Fred Jones, Tal-y-bont (aelod o'r pwyllgor), yn ymwneud â'r Ddeiseb ar ddysgu'r Gymraeg yn Ysgolion Cymoedd Rhondda i Bwyllgor Addysg Rhondda, gan gynnwys torion o'r wasg.