Showing 143 results

Hanes ar ffurf dyddiadur o fordaith William Parry, gweinidog anghydffurfiol, i Efrog Newydd, 19 Ionawr-11 Mawrth 1847, ar fwrdd y llong Ohio. Nodir awdur yr hanes fel Owen B. Parry, Amlwch, nai William Parry (t. 7). = An account, in diary form, of the voyage of William Parry, a dissenting minister, to New York, 19 January-11 March 1847, on board the ship Ohio. Stated to be written by his nephew Owen B. Parry, Amlwch (p. 7).

Proflenni gali o ddrama Saunders Lewis gyda nodiadau, a nodyn yn llaw'r dramodydd yn gofyn am broflen ychwanegol.

Copiau o'r cerddi a ddewiswyd ar gyfer y gyfrol Cerddi '73 (Golygydd R. Geraint Gruffydd), Gwasg Gomer, Llandysul 1973, a nifer o'r rhai a wrthodwyd. Ceir hefyd ffurflenni a gohebiaeth ynglŷn â'r gyfrol.

Tystysgrif a gyflwynwyd i'r rhoddwr, fel Maggie Jones, gan Bwyllgor Addysg Sir Gaernarfon am waith rhagorol yn Safon VI yn Ysgol Prenteg am y flwyddyn yn gorffen 31 Gorffennaf 1916.

Pamffledi etholiadol (2), 1934, a ddosparthwyd ar ran y Parch H. Samuel pan oedd yn ymgeisydd dros Blaid Cymru yn Etholiad Cyngor Plwyfol Llangiwg, Morgannwg. = Two election pamphlets, 1934, of the Rev. H. Samuel as a Plaid Cymru candidate in Llangiwg Parish Council Election.

Nodiadau cefndirol yn Saesneg i gyd-fynd gyda'r perfformiad cyntaf o'r opera Serch yw'r doctor (y geiriau gan Saunders Lewis a'r gerddoriaeth gan Arwel Hughes) ar Wasanaeth Cartref y BBC, 24 Chwefror 1958, ynghyd ag 'Opera ddigri Gymraeg newydd', erthygl Leslie Wynne Evans, Coleg y Brifysgol, Caerdydd.

Gwaith y rhoddwr, nith T. Gwynn Jones, mewn teipysgrif, a ysgrifennodd ar gais ei phlant ac sy’n cynnwys atgofion am y llenor, ynghyd â choeden deulu sy'n dangos y berthynas rhyngddynt.

Llythyrau, 1968-1979, yn ymwneud â pharatoi'r gyfrol Erthyglau ac ysgrifau llenyddol Kate Roberts (Abertawe, 1978) a olygwyd gan Dr David Jenkins, gan gynnwys llythyrau oddi wrth Kate Roberts ac Alan Llwyd, Pennaeth yr Adran Gymraeg, Gwasg Christopher Davies, Abertawe.

Papur a gyhoeddwyd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol a gynhaliwyd yn yr Wyddgrug, Awst 2007, yn dwyn y teitl 'Ardal yr Wyddgrug. Gwers i Gymru gyfan. Astudiaeth achos o ddatblygiadau tai anaddas', ynghyd â thaflen yn hysbysebu protest 'Coleg Cymraeg NAWR' ar y maes.

Papurau, 1905-1945, yng Nghymraeg a Saesneg, fu'n eiddo i'r Athro John Edward Daniel, yn ymwneud â'i weithgareddau gwleidyddol gyda Plaid Cymru. = Papers, 1905-1945, in Welsh and English, of Professor John Edward Daniel, relating mostly to his political activities with Plaid Cymru.
Maent yn cynnwys llythyrau oddi wrth Compton Mackenzie, 8 Hydref 1939 (f. 1), Gwynfor Evans, 25 Tachwedd 1945 (f. 14), a William George, 20 Mehefin 1945 (f. 5), ynghyd â nodiadau gan George ar gyfer araith yn cefnogi Daniel fel ymgeisydd dros Blaid Cymru ym Mwrdeisdrefi Caernarfon yn etholiad 1945 (ff. 6-13). Hefyd yn y casgliad ceir papur enwebu Saunders Lewis yn is-etholiad Prifysgol Cymru, 1943 (f. 4); teipysgrif 'Memorandwm i Bwyllgor Heddwch y Blaid Genedlaethol' gan D. Gwenallt Jones, [c. 1939] (ff. 15-32, diwedd ar goll); a dau eitem o ohebiaeth deuluol, 1905 a [d.d.] (ff. 33-34). = They include letters from Compton Mackenzie, 8 October 1939 (f. 1), Gwynfor Evans, 25 November 1945 (f. 14), and William George, 20 June 1945 (f. 5), together with autograph notes for a speech by the latter in support of Daniel's candidacy for Plaid Cymru in Carnarvon Boroughs in the 1945 General Election (ff. 6-13). Also in the collection are nomination paper of Saunders Lewis in the University of Wales by-election, 1943 (f. 4); a typescript 'Memorandwm i Bwyllgor Heddwch y Blaid Genedlaethol' by D. Gwenallt Jones, [c. 1939] (ff. 15-32, end lacking); and two items of family correspondence, 1905 and [n.d.] (ff. 33-34).

Llyfr lloffion fu'n eiddo i'r Parch. J.W. Jones (bu f. 1978), Deganwy, fu'n weinidog gydag Eglwys Bresbyteraidd Cymru yn Llansannan, Cricieth a Chonwy. Mae'n cynnwys torion o'i gyfraniadau i nifer o bapurau newydd, gan gynnwys Y Genedl, Y Brython a'r Herald Cymraeg. Ceir yn y gyfrol hefyd lythyr at J.W. Jones oddi wrth David Lloyd George, 27 Gorffennaf 1936, yn egluro ei safbwynt ar adeiladu ysgol fomio yn Llŷn, a llythyr ato, sy’n rhydd yn y gyfrol, oddi wrth Margaret Lloyd George, [27 Mehefin 1937], yn mynegi gwerthfawrogiad o wasanaeth ar y radio o Seion, Cricieth y diwrnod hwnnw. Ychwanegwyd ychydig ddeunydd at y gyfrol wedi marw J.W. Jones.

Copi ffotostat o 'Harvard MS Welsh 8,' sef cyfrol yn perthyn i gasgliad llawysgrifau William Bodwrda yn cynnwys barddoniaeth Gymraeg gan feirdd o'r 14 gan. hyd at 17 gan., a gopïwyd [1640x1660]. = A photostat facsimile of 'Harvard MS Welsh 8' which is a volume from the collection of manuscripts of William Bodwrda containing Welsh poetry from 14 cent to 17 cent, copied [1640x1660]
Ceir awdlau, cywyddau a darnau o hen ganu brud yn y llawysgrif, nifer ohonynt yn canu i deuluoedd sir Gaernarfon; cerddi a briodolir i Daliesin a Llywarch Hen; a nifer o eitemau sy'n unig gopïau, sef gwaith Huw Pennant (tt. 13-17), Ifan Tew Brydydd (tt. 53-5), Howel ab Reinallt (tt. 65-7), Siôn Phylip (tt. 90-4), Syr Huw Roberts Llên (tt. 94-7), a Siôn Tudur (tt. 127-31). Mae'n debyg nad llaw William Bodwrda mo'r un o'r ddwy brif law yn y gyfrol, ond credir fod y llawysgrif yn gynsail i un neu fwy o lawysgrifau ffolio William Bodwrda, megis BL Add. 14966 a Mostyn 145 (NLW MS 3048D). = The manuscript comprises 'awdlau', 'cywyddau' and old vaticinatory poetry, many relating to Caernarfonshire families; poems attributed to Taliesin and Llywarch Hen; and a number of items which are unique copies, namely the works of Huw Pennant (pp. 13-17), Ifan Tew Brydydd (pp. 53-5), Howel ab Reinallt (pp. 65-7), Siôn Phylip (pp. 90-4), Sir Huw Roberts Llên (pp. 94-7) and Siôn Tudur (pp. 127-31). It seems that neither of the two main hands in the volume belong to William Bodwrda, although it is likely that the manuscript served as the basis for one or more of William Bodwrda's folio manuscripts, particularly BL Add. 14966 and Mostyn 145 (NLW MS 3048D).

Llyfr cofnodion, Mai 1935-Mawrth 1937, Pwyllgor Gweithredol Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, Gwauncaegurwen, Dyffryn Aman, 1937, gan gynnwys manylion y digwyddiadau hynny a arweiniodd at wahodd yr Eisteddfod i'r ardal (tt. 3-11). = Minute book, May 1935-March 1937, of the Executive Committee of the Urdd National Eisteddfod held at Gwauncaegurwen in the Aman Valley, 1937, including details of events leading to the inviting of the Eisteddfod to the area (pp. 3-11).

Cyfrol o bregethau, 1837-1838, yn llaw y Parch. William Rees (Gwilym Hiraethog). = A volume of sermons, 1837-1838, in the hand of the Rev. William Rees (Gwilym Hiraethog).
Mae'r pregethau yn bennaf o'r Testament Newydd, ynghyd ag ambell un o Lyfrau'r Salmau a'r Diarhebion, ac eraill. Perthyn y gyfrol i gyfnod Rees yn weinidog ar eglwys Annibynnol Lôn Swan, Dinbych; rhestrir y pregethau a draddodwyd ganddo, Chwefror 1837-Rhagfyr 1838, ar tt. 188-190 (testun â'i wyneb i waered). = The sermons are taken mainly from the New Testament, along with a few from the Book of Psalms, Book of Proverbs and others. The volume relates to Rees's time as the minister of Swan Lane Independent church, Denbigh; the sermons preached by him, February 1837-December 1838, are listed on pp. 188-190 (inverted text).

Taflen gwasanaeth dadorchuddio carreg goffa T. Gwynn Jones, 25 Hydref 1958, a dathlu ei ganmlwyddiant, 9 Hydref 1971, yn Betws yn Rhos, ynghyd â llungopïau o lythyrau oddi wrth y llenor.

Copi teipysgrif o'r ddrama 'Y Drefn' gan Gellenydd. = Typescript copy of a Welsh drama 'Y Drefn' by Gellenydd.

Cyfres o 31 llythyr, 1997-2003, oddi wrth Islwyn Ffowc Elis at ei gofiannydd, T. Robin Chapman, yn ymwneud yn bennaf ag astudiaeth feirniadol Chapman, Islwyn Ffowc Elis (Caerdydd, 2000) a'r bywgraffiad Rhywfaint o Anfarwoldeb (Llandysul, 2003) (ff. 1-71). = Thirty-one letters, 1997-2003, from Islwyn Ffowc Elis to his biographer, T. Robin Chapman, mostly relating to the latter's critical study Islwyn Ffowc Elis (Cardiff, 2000) and biography Rhywfaint o Anfarwoldeb (Llandysul, 2003) (ff. 1-71).
Cynhwysir hefyd nodiadau hunangofiannol gan Islwyn Ffowc Elis, [2001], [2003] (ff. 76-91); copïau o ddau lythyr gan Elis, 1975, 1976 (ff. 72-75, 92-93); a deuddeg llythyr perthynol, 1998-2004, at Chapman oddi wrth amryw o ohebwyr (ff. 94-116), gan gynnwys Huw Ethall, 2004 (f. 99), Harri P[ritchard] J[ones], 2001 (f. 101), Eigra Lewis Roberts, [2002] (f. 102), Robin Williams, 2001 (ff. 109-110), Bobi Jones, 1998 (f. 111), Derec Llwyd Morgan, 1998 (f. 113), a Brynley F. Roberts, 2003 (ff. 115-116). Ceir yn llythyrau Elis atgofion am ei amser yn fyfyriwr yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor (1942-7) (ff. 48-52), a’i ymddangosiadau o flaen tribiwnlysoedd gwrthwynebwyr cydwybodol ym 1943 (ff. 53-54), yn ogystal â chyfeiriadau at Adran y Gymraeg, Coleg Prifysgol Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan (1975-1980au) (ff. 55 verso-56, 74, 85 verso-90), Daniel Owen (f. 14), Kate Roberts (f. 14), T. J. Morgan (f. 54) ac E. Tegla Davies (ff. 72-75). = Also included are autobiographical notes by Islwyn Ffowc Elis, [2001], 2003 (ff. 76-91); copies of two letters from Elis, 1975, 1976 (ff. 72-75, 92-93); and twelve related letters, 1998-2004, to Chapman from various correspondents (ff. 94-116), including Huw Ethall, 2004 (f. 99), Harri P[ritchard] J[ones], 2001 (f. 101), Eigra Lewis Roberts, [2002] (f. 102), Robin Williams, 2001 (ff. 109-110), Bobi Jones, 1998 (f. 111), Derec Llwyd Morgan, 1998 (f. 113), and Brynley F. Roberts, 2003 (ff. 115-116). Elis's letters include reminiscences of student life at the University College of North Wales, Bangor (1942-7) (ff. 48-52) and his appearances before tribunals for conscientious objectors in 1943 (ff. 53-54), as well as references to the Department of Welsh at St David's University College Lampeter (1975-[1980s]) (ff. 55 verso-56, 74, 85 verso-90), Daniel Owen (f. 14), Kate Roberts (f. 14), T. J. Morgan (f. 54) and E. Tegla Davies (ff. 72-75).

Papurau Elwyn Lewis Jones yn ymwneud â'r ymgyrch i sefydlu Coleg Gwerin Cenedlaethol i Gymru, 1945-52. Ymhlith y casgliad ceir llythyrau, nodiadau, dogfennau, a thoriadau papur newydd ynglŷn â sefydliad y Coleg.