Showing 242 results

Copi o draethawd PhD Adrian Price 'Dadansoddiad o Wallau Ysgrifenedig a wneir mewn Arholiadau Cymraeg i Oedolion' (Prifysgol Morgannwg, 1997)

Gohebiaeth Gwilym Tudur, 1980-1994, yn ymwneud â’i yrfa fel llyfrwerthwr yn Siop y Pethe, Aberystwyth. Sefydlwyd y siop ddiwedd 1968. Ceir llythyrau’n ymwneud ag archebion gan gwsmeriaid tramor a cheisiadau gan eraill am lyfrau newydd ac ail law. Ymhlith yr effemera a gasglwyd ganddo mae papurau, 1968-70, yn ymwneud â record o anerchiad yr Athro J. R. Jones, Abertawe, i Undeb Cymru Fydd yn Aberystwyth; papurau’n ymwneud â sefydlu Cymdeithas Bob Owen, 1976-2014; a deunydd printiedig yn ymwneud â Steic y Glowyr, 1984-5.

Correspondence of Gwilym Tudur, 1980-1994, relating to his work as a bookseller in Siop y Pethe, Aberystwyth. The shop was established at the end of 1968. The letters relate to orders from customers overseas and requests by others for new and second hand books. Ephemera collected by him include papers 1968-70, relating to a record of an address by Professor J. R. Jones Swansea to Undeb Cymru Fydd in Aberystwyth; papers relating to establishing Cymdeithas Bob Owen, 1976-2014; and printed material relating to the Miners' Strike, 1984-5.

Oddeutu cant ac ugain o lythyrau, 1952-1967, oddi wrth y Parch. E. Tegla Davies at Henry a Jane Jones Pugh, Bryn, Bala, yn bennaf yn trafod ei ymrwymiadau pregethu, materion teuluol a'i iechyd; mae dau lythyr, 1958-1959, wedi eu cyfeirio at eu mab, Glyn (ff. 81, 87). = Some one hundred and twenty letters, 1952-1967, from the Rev. E. Tegla Davies to Henry and Jane Jones Pugh, Bryn, Bala, mainly discussing his preaching engagements, family matters and his health; two of the letters, 1958-1959, are addressed to their son, Glyn (ff. 81, 87).
Mae'r gyfrol hefyd yn cynnwys llythyrau oddi wrth Arfor Tegla Davies, 1 Mawrth 1968 (f. 201), ac Idris Foster, 4 Mai 1968 (f. 202), gwahanlith o erthygl Tegla, 'Wedi'r Ffair' (gw. Lleufer, 11 (1955), 131-137) (ff. 25-28), ymddiddan comig, 1961 (ff. 105-109), barddoniaeth, 1952-1963 (ff. 1 verso, 6, 134-135, 142, 147-150), ac anerchiad gan Arfor Tegla Davies mewn cinio i anrhydeddu ei dad, 1956 (ff. 47-48). Cynhwysa'r llythyrau gyfeiriadau at Glyn Tegai Hughes (ff. 23-51 verso passim, 171 verso, 190 verso), Gwilym O. Roberts (ff. 29-30 verso), Dr Gwennie [Williams] (ff. 31-194 passim), y Parch. Thomas Michaeliones (ff. 36-37 verso), Dilys Cadwaladr (ff. 38 verso-39), Dyddgu Owen (ff. 42 verso, 46, 59, 81 verso, 141 verso), Islwyn Ffowc Elis (ff. 48, 137 verso, 141 verso), Gwyn Erfyl (ff. 59-163 verso passim), Hywel [Heulyn] Roberts (ff. 59 verso-60), D. Tecwyn Lloyd (ff. 60 verso, 112, 141 verso), J. Mervyn Jones (f. 65 recto-verso), Daniel Owen (f. 84 verso), Llwyd o'r Bryn (ff. 111-112), Richard Rees (ff. 120, 121 verso), Sir Ifan ab Owen Edwards (ff. 122-3 verso), R. E. Griffith (f. 122 recto-verso), D. Jacob Davies (ff. 122 verso, 124 verso), y Parch. J. Eirian Davies (ff. 123 verso, 174 verso), Jennie Eirian Davies (f. 123 verso, 141 verso, 144), John Ellis Williams (f. 138 verso), Tom Ellis Jones (ff. 138 verso-40, 143 verso), Sir Ifor Williams (ff. 154-155), J. O. Williams (ff. 155 recto-verso, 163 verso), David Thomas (ff. 172 verso-3, 197 verso) ac Ehedydd Iâl (William Jones) (f. 188 verso), yn ogystal ag atgofion am Landegla (ff. 185-187, 188 verso, 196 recto-verso).

Tair cyfrol yn cynnwys toriadau papur newydd o golofnau'r Faner a'r Cymro'n ymwneud â gloywi iaith a garddio. Ceir torion hefyd yn ymwneud â D. Tecwyn Evans ac o'i golofn 'Gloywi'r iaith' yn Y Faner. Yr oedd y diweddar Anthony Goulty, Sais o gyfreithiwr ym Manceinion, wedi dysgu Cymraeg yn rhugl ac yn aelod o Gymdeithas Gymraeg Caer. Bu'n weithgar iawn yn ogystal gyda Sain Clwyd Sound, sef grŵp o weithwyr gwirfoddol, gan gynnwys y rhoddwr, a oedd yn cyfarfod yn stiwdio Sain Clwyd yn rheolaidd i wneud tapiau i'r Deillion.

Cofnod o gyfarfod i ddathlu cyfraniadau Roy Saer a Robin Gwyndaf i fyd traddodiadau gwerin rhwng 1964 a 2013, a luniwyd gan Robin Gwyndaf, Amgueddfa Werin Cymru, 2 Tachwedd 2013, mewn teipysgrif.

Copi yn llaw Watkin William Pritchard Williams, Nueva Imperial, Chile, [?1890au], o rannau o'i ddyddiaduron ar gyfer y blynyddoedd 1889 a 1891. = A transcript by Watkin William Pritchard Williams, Nueva Imperial, Chile, [?1890s], of parts of his diaries for the years 1889 and 1891.
Mae'r dyddiaduron yn cynnwys hanes, [2]-5 Rhagfyr 1889, taith ar fwrdd agerlong i Concepción, y brifddinas ranbarthol, i gyfarfod gyda swyddog mewnfudo (ff. 1-3 verso, 4 verso), a dyddiadur yn cofnodi bywyd bob dydd ar y fferm deuluol yn Nueva Imperial, 17 Awst-16 Hydref 1891 (ff. 5-16 verso). Ceir cyfieithiadau o'r dyddiaduron i'r Saesneg (heblaw am f. 11 recto-verso) yn Huw Watkin Williams, The Watkin Path to Patagonia (Castell-nedd, 2006), tt. 97-101, 105-119. Ceir nodiadau ynglŷn â Phatagonia mewn Sbaeneg, a hynnu mewn llaw wahanol, ar f. 4 (testun â'i wyneb i waered). = The diaries comprise an account, [2]-5 December 1889, of a trip on board a steamship to the regional capital, Concepción, to meet with the immigration supervisor (ff. 1-3 verso, 4 verso), and a diary detailing everyday life on the family farm at Nueva Imperial, 17 August-16 October 1891 (ff. 5-16 verso). English translations of the diaries (f. 11 recto-verso excepted) can be found in Huw Watkin Williams, The Watkin Path to Patagonia (Neath, 2006), pp. 97-101, 105-119. There are also notes on Patagonia in Spanish, and in a different hand, on f. 4 (inverted text).

Cyfrolau llawysgrif, eitemau printiedig a llungopïau o ddeunydd yn cynnwys enghreifftiau o nodau clustiau defaid a ddefnyddir ledled Cymru, gan gynnwys cyfrol John R. Thickens, Cwmystwyth, 1922, gydag ymylon y tudalennau wedi’u torri ar ffurf y nodau clust. Ceir crynodeb o’r cynnwys yn y bocs cyntaf. = Manuscript volumes, printed items and photocopies containing examples of sheep earmarks used across Wales, including a volume by John R. Thickens, Cwmystwyth, 1922, with its pages cut in the shape of earmarks. A summary of the contents is in the first box.

Llyfr cofnodion, 1874-1909, Cymdeithas Gyfeillgarol Rhydyfelin, Melinbyrhedyn, sir Drefaldwyn. = Minute book, 1874-1909, of the Rhydyfelin Friendly Society, Melinbyrhedyn, Montgomeryshire.
Mae'r gyfrol yn cynnwys cofnodion cyfarfodydd blynyddol y Gymdeithas, 1882-1891, 1896-1909 (ff. 47 verso-59 verso, 61-62, 63 verso-67 verso); cyfrifon o arian a dderbyniwyd ar gyfer talu am angladdau a threfnu Gŵyl y Gymdeithas, 1882-1909 (ff. 17 verso-21, 27 verso-45 verso); mantolen ddrafft ar gyfer 1894-1895 (ff. 15 verso-16; gw. hefyd NLW MS 22324E, f. ii); a llythyrau, 1874-1881, yn ymwneud yn bennaf ag apwyntio Swyddogion Meddygol i'r Gymdeithas (ff. 1-10). = The volume contains minutes of annual meetings of the Society, 1882-1891, 1896-1909 (ff. 47 verso-59 verso, 61-62, 63 verso-67 verso); accounts of money received towards burials and the Society's festival, 1882-1909 (ff. 17 verso-21, 27 verso-45 verso); a draft balance sheet for 1894-1895 (ff. 15 verso-16; see also NLW MS 22324E, f. ii); and letters, 1874-1881, relating mostly to the appointment of Medical Officers for the Society (ff. 1-10).

Tair cyfrol lawysgrif yn cynnwys cyfieithiadau i'r Llydaweg gan Raymond Le Bacon, sef cyfieithiad o waith gan Andersen, La petite sirène; cyfieithiad o waith Antoine de Saint-Exupéry, â’r teitl Llydaweg Er preñssseig bien (dau hanesyn bach yr ymddengys iddynt gael eu codi oddi ar lafar); cyfieithiad o Animal Farm, gan George Orwell (Penguin 1987); cyfieithiad o Henry IV, gan Shakespeare a hunangofiant gan Raymond Le Bacon â’r teitl Me Thãmméigdj Buh́e; a chyfieithiad o Macbeth gan Shakespeare.

Copi o restr testunau Eisteddfod Genedlaethol yr Wyddgrug, 1873, wedi'i argraffu ar sidan glas. = List of competition subjects for the Mold National Eisteddfod, 1873, printed on blue silk.
Rhestrir hefyd enwau y Pwyllgor Gwaith (f. 1), yr amodau cystadlu a'r asiantau lleol (f. 2 verso). = Also listed are the Executive Committee members (f. 1), competition conditions and local agents (f. 2 verso).

Copiau teipiedig o ugain o benillion gan J. Glyn Davies yn dwyn y teitl 'Cwyn Men am ei Llyfr (neu Delynegion Bâs a Dwfn)', ac un ar bymtheg o benillion gan C. Bryner-Jones yn dwyn y teitl 'Rhai o Bobol Dolgella'. = Typewritten copies of twenty poems by J. Glyn Davies and sixteen by C. Bryner-Jones.

Sgriptiau dramâu'r BBC, c. 1948-1963, y bu Richard Hughes, awdur adroddiadau a sgriptiau doniol, yn cymryd rhan ynddynt, gan gynnwys y sgriptiau radio 'Llywelyn Fawr', 1951, 'Gŵr Pen y Bryn', 1952, a 'Traed mewn cyffion, 1953, a sgript deledu, 1963, ynghyd â darnau a luniwyd ganddo yn iaith y Cofi (gweler Gruffudd Parry, Co Bach a Hen Fodan a Wil (Llanrwst, 2002)).

Papurau amrywiol gan gynnwys llyfr nodiadau yn cynnwys ymdriniaeth yn dwyn y teitl 'Cymeriad Hamlet' a chreder mai llaw Emrys ap Iwan ydyw; traethawd llawysgrif ar John Bunyan; anerchiad anghyflawn 'UCAC ac argyfwng yr iaith', yn llaw yr Athro Griffith John Williams (1892-1963); a phapurau amrywiol o’r 19 ganrif, gan gynnwys llythyr, 1864, yn llaw William Skene (1809-1892). = Miscellaneous papers including a notebook relating to the character of Hamlet believed to be in the hand of Emrys ap Iwan; a manuscript essay on John Bunyan; an incomplete address on UCAC, the Welsh teachers union, and the language crisis in the hand of Professor Griffith John Williams; and various papers from the 19 century, including a manuscript letter, 1864, by William Skene (1809-1892).

Copi llawysgrif yn llaw D. Tecwyn Lloyd (1914-1992) o 'Y Cythreuliaid' sef ei drosiad o ddrama The Devils [1961] gan John Whiting (1917-1963), a luniwyd ar gyfer Gŵyl Ddrama Llangefni, 1965, ynghyd â llythyr ganddo at y rhoddwr Anne Loveland, 11 Hydref 1965. = A manuscript copy in the hand of D. Tecwyn Lloyd (1914-1992) of 'Y Cythreuliaid', his adaptation of The Devils by John Whiting (1917-1963) [1961], for the Llangefni Drama Festival, 1965, together with a letter from him to the donor Anne Loveland, 11 October 1965.

Papurau amrywiol, 2010-2011, yn ymwneud â'r digwyddiadau a drefnwyd i ddathlu daucanmlwyddiant y Cob, Porthmadog (1811-2011), 2011. = Various papers, 2010-2011, relating to the events held to celebrate the bicentenary of the Cob (1811-2011), Porthmadog.

Papurau, 1915-1918, a drosglwyddwyd o Gasgliad Llyfrau LlGC (gynt Ystafell Summers A96) yn deillio o gyfnod David Evans yn garcharor sifil yng ngwerysll Ruhleben ger Berlin. Maent yn cynnwys taflenni a gyhoeddwyd yn y gwersyll yn hysbysebu gwersi, darlithiau a gweithgareddau cymdeithasol. Sefydlwyd ysgol y gwersyll yn 1915 a David Evans oedd pennaeth Astudiaethau Celtaidd. Cyhoeddwyd erthygl 'Y Gymraeg ym 'Mhrifysgol Ruhleben'' gan David Thorne yng Nghylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Gweler hefyd NLW ex 2495 sy'n cynnwys papurau'n ymwneud â chyfnod y Capten Rowland Humphreys (ganwyd yn 1879) yn y gwersyll. = Papers, 1915-1918, transferred from NLW's Book Collection (formerly Summers Room A96) deriving from the time David Evans spent in Ruhleben camp near Berlin as a civilian prisoner. The papers include leaflets printed by the camp’s press advertising Welsh lessons taught by him, lectures and social events. The camp school was established in 1915 and David Evans was the head of Celtic studies. An article in Welsh has been written by David Thorne on the Welsh language in the 'University of Ruhleben' which was published in the National Library of Wales journal, Summer 1999. See also NLW ex 2495 which relates to the period Captain Rowland Humphreys (born 1879) spent in the camp.

Adysgrif deipysgrif gan Marian Elias Roberts o ddyddiaduron, 1889-1897 â bylchau, William T Williams, Y Gaiman, Chubut, yn disgrifio teithiau ymchwil yng ngodre’r Andes (gweler NLW MSS 23551-8A); ynghyd ag adysgrif o ddau ddyddiadur tebyg (a ddychwelwyd at Fred Green, Chubut) am y cyfnod 8-26 Medi, 16 Hydref-21 Tachwedd 1889, a 27 Tachwedd 1889-4 Chwefror 1890. = A typescript transcript by Marian Elias Roberts of the diaries, in Welsh, 1889-97 with gaps, of William T. Williams, Gaiman, Chubut, Patagonia, describing expeditions to the Andes (now NLW MSS 23551-8A); together with a transcript of two similar diaries (returned to Fred Green, Chubut) for the period 8-26 September, 16 October-21 November 1889, and 27 November 1889-4 February 1890.

Teipysgrif traethawd gan awdur anhysbys, 1945, yn dwyn y teitl 'Emynwyr ac Emynyddiaeth yr Hen Ymneilltuwyr Cymreig (Annibynwyr, Bedyddwyr, Undodiaid) hyd at 1811', wedi ei ysgrifennu o dan y ffug-enw 'Piwritan' ar gyfer cystadleuaeth Gwobr Goffa Ieuan o Leyn yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhosllannerchrugog, 1945. = Typescript essay by an unnamed author, 1945, on the hymns and hymn writers of the Congregationalist, Baptist and Unitarian denominations in Wales to 1811, written under the pen-name 'Piwritan' for the 1945 National Eisteddfod in Rhosllannerchrugog.
Rhestrir y cynnwys ar ff. iv-v. Mae llythyr cyflwyno, [1956], oddi wrth y gwerthwr wedi ei bastio tu mewn i'r clawr blaen. = The contents are listed on ff. iv-v. A covering letter, [1956], from the seller is pasted in on the inside front cover.

Cyfrol, 1829-[1830au], o bosib yn llaw un Richard Prichard, yn cynnwys copïau o farddoniaeth Gymraeg (ff. 1-6 verso) a Saesneg (ff. 18 verso-22 verso). = A volume, 1829-[1830s], possibly in the hand of one Richard Prichard, containing copies of poetry in Welsh (ff. 1-6 verso) and English (ff. 18 verso-22 verso).
Mae'r farddoniaeth Gymraeg yn cynnwys tua phedwar deg tri o benillion telyn, ynghyd ag un englyn (f. 1) a hwiangerdd (f. 6 recto-verso); maent yn hysbys o ffynnonellau llawysgrif a phrintiedig eraill heblaw am dri, y rhai sy'n cychwyn 'Gwyn y fyd na fai gyn [?hawsed]' (f. 5), 'Mae gan i gariad yn y Werddon' (f. 5 verso) a 'Dacw dy a dacw dalcen' (f. 6), sydd heb eu canfod. Mae'r farddoniaeth Saesneg yn cynnwys penillion a dernynnau eraill o gerddi gan nifer o feirdd, gan fwyaf o'r unfed ganrif ar bymtheg a'r ail ganrif ar bymtheg, gan gynnwys Sir Charles Sedley (f. 22 verso), George Gascoigne (ff. 20 verso-21), Samuel Daniel (ff. 19 verso-20), Henry Willoughby (ff. 19 recto-verso) a Michael Drayton (f. 18 verso). = The Welsh poetry consists of some forty-three 'penillion telyn', along with a single englyn (f. 1) and a lullaby (ff. 6 recto-verso). These are known from other manuscript or printed sources with the exception of three, those beginning 'Gwyn y fyd na fai gyn [?hawsed]' (f. 5), 'Mae gan i gariad yn y Werddon' (f. 5 verso) and 'Dacw dy a dacw dalcen' (f. 6), which have not been traced. The English poetry consists of verses and fragments from the works of various poets, mostly of the sixteenth and seventeenth centuries, including Sir Charles Sedley (f. 22 verso), George Gascoigne (ff. 20 verso-21), Samuel Daniel (ff. 19 verso-20), Henry Willoughby (ff. 19 recto-verso) and Michael Drayton (f. 18 verso).

Copi o'r cyhoeddiad Hunaniaeth Gymreig/Welsh identity (Rhiwfawr : Grŵp Ysgrifennu Rhiwfawr, 2004), wedi ei lofnodi gan y cyfranwyr, ac eraill. = A copy of Hunaniaeth Gymreig/Welsh identity (Rhiwfawr Writers' Group, 2004), autographed by the contributors and others.