Dangos 57638 canlyniad

Sefydlwyd Eglwys Gynulleidfaol Gymraeg Severn Road, Canton, Caerdydd, yn y flwyddyn 1867. Caeodd ym 1979 ac fe'i droswyd erbyn hyn yn fosg Billal. Mae'r ohebiaeth yn bennaf ynglŷn â chau y capel a gwerthu'r adeilad, 1980.

Credir i'r achos Methodistaidd yn y Borth gychwyn yn gynnar yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, yn 1803 neu 1806. Arferid galw capel Libanus yn 'Capel y morwyr' a chredir iddo ar un adeg fod â naws mwy Seisnig yn perthyn iddo nag a berthynai i gapel Soar yn yr un pentref. Yn 1969, ymunodd Soar â Libanus ac ail-enwyd Libanus yn Gerlan.

Adeiladwyd y capel cyntaf yn 1798. Yna yn 1822 adeiladwyd ail gapel. Cynyddodd poblogaeth ardal Llanrug, ac yn sgîl diwygiad 1839-1840 cynyddodd aelodaeth y capel. Penderfynwyd felly adeiladu trydydd capel. Agorwyd hwn yn 1842. Erbyn 1868 roedd pedwerydd capel wedi ei godi.

Roedd gan yr eglwys ran hefyd mewn adeiladu'r ysgoldy a adeiladwyd yn 1863. Roedd yn rhaid benthyg swm sylweddol o arian i'w hadeiladu ac fe gymerodd capel Llanrug gyfrifoldeb am y benthyciad. Wedi pasio'r ddeddf i ffurfio byrddau ysgol yn 1870, trosglwyddwyd yr ysgol i'r Bwrdd yn 1872. O hynny ymlaen adnabuwyd hi fel Ysgol Bryn Eryr.

Credir fod seiliau'r Eglwys fel cynulleidfa yn hytrach nag adeilad yn mynd yn ôl i 1808. Adeiladwyd Bethel neu Capel Ucha, Dyserth, yn 1822, ar ddarn o dir oedd yn perthyn i'r Parch. Thomas Jones. Rhaid oedd ehangu'r addoldy yn 1849 gan fod y gynulleidfa wedi cynyddu i'r fath raddau. Roedd angen mwy o dir a chyflwynwyd cais i William Shipley Conwy, Neuadd Bodrhyddan, a rhoddodd y tir am ddim. Yn 1869 cafodd y capel ei ailadeiladu i gynllun Richard Owen, Lerpwl, gyda lle i 380 eistedd. Yn 1890 dathlwyd talu'r taliad olaf.

Yn 1825 neu 1826 adeiladwyd ysgoldy ar gyfer yr Ysgol Sul a sefydlwyd ym Morfa Nefyn yn gynnar yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Tyfodd yr Ysgol Sul i'r fath raddau nes penderfynwyd sefydlu eglwys yn y pentref, ac adeiladwyd capel yno yn 1853 neu 1854. Adeiladwyd y capel presennol yn 1882 gyferbyn â safle'r hen adeilad a chodwyd 'Capel Pren' i addoli ynddo tra adeiladwyd y capel newydd.

Agorwyd Capel Nasareth, Morfa Bychan, Porthmadog ym mhlwyf Ynyscynhaearn, yn y flwyddyn 1856. Ailadeiladwyd y Capel ym 1888.

Adeiladwyd y capel yn 1794 ar ddarn o dir yn perthyn i fferm Tirgwyn ger Caerwedros ym mhlwyf Llandysiliogogo. Cafwyd y tir gan Llewelyn Parry, Gurnos, ar brydles o 99 o flynyddoedd, am 8s. y flwyddyn. Ceir tystysgrif yn cadarnhau'r adeilad fel man addoli yn 1853. Yn 1894 prynwyd y capel, y tŷ a'r tir am £172 10s. Cyn ei gau yn 1966 roedd y capel yn perthyn i Ddosbarth Ceinewydd, Henaduriaeth De Aberteifi.

Codwyd Eglwys Philadelphia yn 1802. Eglwys anenwadol ydoedd hi y pryd hynny. Derbyniwyd Philadelphia yn aelod llawn gan y Methodistiaid yn 1804.

Cafwyd adeilad newydd yn 1829 a chredwyd y gallai ddal 800 o bobl. Un o weinidogion amlycaf Philadelphia oedd y Parchedig Thomas Levi. Adnewyddwyd y capel yn 1935 pan osodwyd pedair ffenest gwydr lliw yn y capel. Rhestrwyd Capel Philadelphia gan CADW fel adeilad cofrestredig ar raddfa II. Ym mis Mai 2002 cynhaliwyd cyfarfodydd dathlu dau canmlwyddiant yr achos. Ar 19 Ionawr 2003 cynhaliwyd gwasanaeth datgorffori'r eglwys.

Roedd y capel yn rhan o Ddosbarth Llansamlet yn Henaduriaeth Gorllewin Morgannwg.